17 clicks από τα δυο μεγαλύτερα στρατόπεδα συγκέντρωσης, συνώνυμα για το επίσης μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Η ιστορική μνήμη είναι περίπλοκο ζήτημα: διαμορφώνεται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες του χθες και του σήμερα ενώ μέχρι πρόσφατα γραφόταν από τους «νικητές». Στην περίπτωση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όσο και να προσπαθεί η ΕΕ να καλύψει την συμβολή του Κόκκινου Στρατού στο τσάκισμα του φάντασμα, εξισώνοντας τον με έναν «κόκκινο φασισμό», θα υπάρχουν πάντα τόποι και μνημεία-φορείς της συλλογικής μνήμης των καταπιεσμένων που θα μαρτυρούν το αντίθετο.
Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν υποστήριζε ότι «το να γράφεις ιστορία σημαίνει να ευθυγραμμίζεσαι με τη μνήμη των νικημένων, η ανάμνηση των οποίων διαιωνίζεται σαν ανικανοποίητη ‘λυτρωτική επαγγελία’».Στην Ιστορία ως Πεδίο Μάχης του Ένζο Τραβέρσο, αυτή η προσέγγιση της ιστορίας «δεν αντικαθιστά κάποια μέθοδο ανάλυσης, προσανατολίζει όμως και προσδιορίζει το στόχο της έρευνας στους αντίποδες της κυρίαρχης σήμερα αντίληψης που θέλει την ιστορία απλώς ως αντικείμενο ενός ‘εμπειρογνώμονα’. Όταν οι ιστορικοί υιοθετούν την οπτική γωνία των νικητών, πέφτουν πάντα σε ένα προδιαγεγραμμένο σχήμα, που βασίζεται σε μια απολογητική ερμηνεία του παρελθόντος. Βραχυπρόθεσμα, γράφει ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, μπορεί η ιστορία να γράφεται από τους νικητές, αλλά σε βάθος χρόνου τα ιστορικά κέρδη στο πεδίο της γνώσης προέρχονται από τους ηττημένους».
Οι «ηττημένοι» στην περίπτωση του Άουσβιτς είναι το 1,5 εκατομμύριο ανθρώπων που δολοφονήθηκαν στα πέντε χρόνια λειτουργίας του. Η επίσκεψη στα δυο στρατόπεδα καταδεικνύει το επίπεδο της νοσηρότητας και σαδισμού που επικρατούσε στην αντίληψη των ναζί, για οποιονδήποτε δεν χωρούσε στα πρότυπα της αυτοανακυρησσόμενης «άριας φυλής»: Εβραίοι, Ρομά, κομμουνιστ(ρι)ες, Πολωνοί, μάρτυρες του Ιεχωβά, γκέι. Το Άουσβιτς είχε ένα τρόπο λειτουργίας που πραγματικά παρομοίαζε με βιομηχανία θανάτου, καθώς τίποτα από τους κρατούμενους δεν έμενε αναξιοποίητο, από τιμαλφή και ρούχα μέχρι ανθρώπινες τρίχες και προϊόντα από τα κρεματόρια και τους θαλάμους αερίων. Η ξενάγηση τόνιζε την θηριωδία των ναζιστικών στρατευμάτων και το γεγονός του πόσο επικίνδυνο είναι να επαναληφθεί κάτι τέτοιο αν δεν υπάρχει η ιστορική μνήμη, με μικρή έως ελάχιστη αναφορά στην συνεισφορά του Κόκκινου Στρατού, που απελευθέρωσε τους τελευταίους κρατούμενους. Σε κάθε περίπτωση, οι φωτογραφίες μια ζεστή μέρα στα τέλη Ιουλίου και το φως κάνουν ακόμα πιο νοσηρή την ήδη φορτισμένη ατμόσφαιρα.
