Η βορειοανατολική πλευρά της Πάρνηθας μοιάζει σαν ένα ηφαίστειο να εξερράγη στην κορυφή του βουνού, ξεχύνοντας καυτή λάβα προς τη θάλασσα που κατέστρεψε τα πάντα στο πέρασμά της.
Δύο μήνες μετά τη μεγάλη φωτιά που κατέκαψε 83.700 στρέμματα, μετατρέποντας σε στάχτη πανέμορφες πευκόφυτες εκτάσεις, καταστρέφοντας σπίτια, επιχειρήσεις, αυτοκίνητα και καλλιέργειες, περιηγηθήκαμε στην περιοχή που μέχρι πριν λίγες εβδομάδες απλωνόταν το δάσος του Τατοΐου. Στη θέση του, τώρα εκτείνεται ένας «μέλας δρυμός» καμένων δέντρων που στέκουν ακόμα με απλωμένα τα νεκρωμένα κλαδιά τους, σε μια απόκοσμη εικόνα που, την ημέρα της επίσκεψής μας, ενίσχυε ο μουντός καιρός.
Από την Εθνική Οδό, σημείο που εν τέλει οι πυροσβεστικές δυνάμεις κατάφεραν να ανασχέσουν την πυρκαγιά πριν περάσει προς τον Ωρωπό, κινηθήκαμε αρχικά προς την Ιπποκράτειο Πολιτεία. Πρόκειται για τον οικισμό του οποίου οι κάτοικοι, σε μία «προφητική» επιστολή τους προς τις τότε δημοτικές και περιφερειακές αρχές, μετά τη πολύνεκρη πυρκαγιά στο Μάτι το 2018, ανέφεραν μεταξύ άλλων: «Μια πυρκαγιά η οποία θα ξεκινούσε από τα βόρεια (Μαλακάσα, Άγιο Μερκούριο) ή τα ανατολικά (Αφίδνες, Δροσοπηγή) με ανέμους 5-6 μποφόρ, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επιφέρει βιβλική καταστροφή όχι μόνο στην περιοχή αλλά σε ολόκληρη την βόρεια πλευρά της Πάρνηθας, έναν από τους τελευταίους δασικούς όγκους της Αττικής. Χωρίς καμία δόση υπερβολής, ένα σενάριο θέτει σε άμεσο κίνδυνο ολικής καταστροφής, περισσότερες από 800 κατοικίες στις περιοχές Δροσοπηγής, Αφιδνών, Αγίας Τριάδας, και περισσότερα από 22.000 στρέμματα δασικής βλάστησης.»
Στην Ιπποκράτειο Πολιτεία διασώθηκαν κάποιες συστάδες δάσους καθώς και πολλά σπίτια. Το φυσικό περιβάλλον γύρω από τη λίμνη Μπελέτσι επιβίωσε από την πύρινη λαίλαπα.
Η διαδρομή όμως προς το άλλοτε δάσος του Τατοΐου είναι αποκαρδιωτική. Ολόκληρη η πλαγιά, όσο φτάνει το μάτι, έχει μετατραπεί σε μια απέραντη μαύρη έκταση που ξεκινά από την κορυφογραμμή (το εναπομείναν ελατοδάσος της Πάρνηθας σώθηκε την τελευταία στιγμή) και κατηφορίζει μέχρι την Εθνική Οδό.
Χιλιόμετρα ολόκληρα οδήγησης στο τοπικό οδικό δίκτυο κινούνται αποκλειστικά ανάμεσα σε καμένους κορμούς, που ενίοτε ξεγελούν θυμίζοντας το καφέ χρώμα του φθινοπώρου. Δυστυχώς, δεν πρόκειται γι’ αυτό. Πολλά είναι και τα κατεστραμμένα σπίτια, χωρίς στέγη, με το μαύρο χρώμα πάνω από τα ανοίγματα των παραθύρων να θυμίζει τις θερμοκρασίες που αναπτύχθηκαν και σε κάποιες προσόψεις εμφανές το κόκκινο «Χ» του μη επισκευάσιμου.
Παραδόξως, η περιοχή παραμένει γεμάτη επισκέπτες: Μεσημέρι Κυριακής και πολλοί κάτοικοι του Λεκανοπεδίου βρίσκονταν ξανά στις άλλοτε δασικές εκτάσεις, κινούμενοι όμως πια ανάμεσα στους μαυρισμένους κορμούς.
Στη διαδρομή που πραγματοποιήσαμε ήταν εκκωφαντική η απουσία οποιουδήποτε έργου αντιπλημμυρικής προστασίας ή άλλης παρέμβασης για την προστασία και αναγέννηση του δάσους, πέρα από κάποιες κοπές δέντρων και τους καινούργιους στύλους του ΔΕΔΔΗΕ, που ξεχωρίζουν στο μαύρο τοπίο.
Μάλιστα σε σημείο με πανοραμική θέα, η εξαφάνιση της βλάστησης αποκάλυψε έναν μικρό σκουπιδότοπο τον οποίον πιθανότατα κάποτε θα κάλυπτε το πράσινο. Στο ίδιο σημείο, ένα σκαπτικό μηχάνημα είχε λιώσει σε πολλά σημεία από το θερμικό φορτίο της πυρκαγιάς.
Και όμως, μόλις δύο μήνες μετά τη φωτιά, στο δάσος υπάρχουν ήδη τα πρώτα σημάδια ζωής: Νεαρή, καταπράσινη βλάστηση έχει αρχίσει να αναφύεται από τις στάχτες, δίνοντας το μήνυμα της αναγέννησης.
Το πευκοδάσος έχει τη δύναμη να αναγεννηθεί. Όμως χρειάζεται προστασία και υποστηρικτικές παρεμβάσεις. Μέχρι στιγμής, τίποτα από τα δύο δεν φαίνεται να πραγματοποιείται στην άλλοτε καταπράσινη πλαγιά της Πάρνηθας.
Φωτογραφίες: captainlinux.gr
Γιώργος Μουρμούρης
giorgismour@yahoo.gr
Twitter: GeorgeMourmour2