Αποτελεί το ρατσιστικό σύνθημα των ‘90s «δεν θα γίνεις Έλληνας ποτέ», απευθυνόμενο όχι μόνο προς τους Αλβανούς αλλά προς τους αλλοδαπούς/αλλογενείς εν γένει, επίσημη πολιτική του ελληνικού κράτους όσον αφορά την πολιτογράφηση;
Οι αριθμοί λένε πως ναι. Πώς αλλιώς μπορεί να ερμηνευθεί το γεγονός ότι μόλις ένα ποσοστό της τάξης του 7% από τους αιτούντες πολιτογράφηση έφτασαν ως το εξεταστικό κέντρο, στις πρόσφατες εξετάσεις για την απόκτηση Πιστοποιητικού Επάρκειας Γνώσεων για Πολιτογράφηση (Π.Ε.Γ.Π.), το οποίο αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας;
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών, από τις περίπου 30.000 αιτήσεις κτήσης ελληνικής ιθαγένειας που εκκρεμούσαν από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και το προηγούμενο νομικό πλαίσιο, στα εξεταστικά κέντρα την Κυριακή 16 Μαΐου έφτασαν μόλις 2.176 άνθρωποι – από τους 2.425 που είχαν υποβάλει αίτηση.
Ο εξαιρετικά μικρός αριθμός των συμμετεχόντων στη διαδικασία προκαλεί αίσθηση ήδη με την πρώτη ματιά. Γιατί προφανώς δεν αντιστράφηκε ξαφνικά η διάθεση προσφύγων και μεταναστών με μακρόχρονη παραμονή στην Ελλάδα να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια, απαλλασσόμενοι από χρονοβόρες, κοστοβόρες και ψυχοφθόρες διαδικασίες ανανέωσης σε τακτά χρονικά διαστήματα των αδειών παραμονής.
Μιλώντας στις 19 Μαΐου στην Εφημερίδα των Συντακτών, ο γενικός γραμματέας Ιθαγένειας Αθανάσιος Μπαλέρμπας απέδωσε τη μικρή συμμετοχή, μεταξύ άλλων, στην πιθανότητα κάποιες χιλιάδες μετανάστες να έχουν φύγει από τη χώρα και να έχουν εγκαταλείψει τη διαδικασία, καθώς οι υπηρεσίες του υπουργείου δεν κατάφεραν να έρθουν σε επικοινωνία μαζί τους. Άλλοι δε, σύμφωνα με τον κ. Μπαλέρμπα, ενδέχεται να μη χρειάζονται πιστοποίηση μέσω εξετάσεων, καθώς είναι απόφοιτοι της υποχρεωτικής ή της δευτεροβάθμιας ή και της ανώτατης εκπαίδευσης. Όμως, σύμφωνα με το σχετικό ρεπορτάζ της ΕΦΣΥΝ, «και με τις διευκρινίσεις αυτές ο αριθμός της συμμετοχής στις εξετάσεις της Κυριακής (σ.σ., 16-05-2021) δεν ξεπερνά το 10% στην καλύτερη περίπτωση.»
Υπό αυτό το πρίσμα, μπορεί ο αρμόδιος υπουργός Εσωτερικών, Μάκης Βορίδης, να διαβεβαίωνε στις 18 Ιουνίου από το βήμα της Βουλής ότι μέσω των θεσμοθετημένων διαδικασιών «διακριβώνεται η ύπαρξη του ισχυρού δεσμού ενός αλλοδαπού με το κράτος, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την απόκτηση της ιδιότητας του Έλληνα πολίτη», ωστόσο η πραγματικότητα δείχνει ότι άρρητη στόχευση της κυβέρνησης είναι να κάνει πράξη ακριβώς το σύνθημα το οποίο αποκήρυξε, κατά την ομιλία του στην ίδια συνεδρίαση της Βουλής, ο υπουργός Εσωτερικών: «Δεν θα γίνεις Έλληνας ποτέ».
ΚΟΦΤΗΣ νο1: Απόδειξέ μου ότι δουλεύεις (μες στην κρίση) νόμιμα και μόνιμα
«Το νομοθετικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα, όσον αφορά την πολιτογράφηση, ορίζεται από την Υπουργική Απόφαση 29845/2021», λέει στο Long Stories Short ο Ένρι Χυσενμπέλλι, μέλος του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών. «Με αυτήν τέθηκαν κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια για να μπορεί κάποιος να συμμετάσχει στη διαδικασία πολιτογράφησης και κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας. Η νέα υπουργική απόφαση βάζει ουσιαστικά ένα τεράστιο εμπόδιο προς τους αιτούντες, καθώς ζητά να υπάρχει – και να μπορεί να αποδειχθεί – ένα ελάχιστο ετήσιο εισόδημα ύψους 7.800 ευρώ για τρία, πέντε ή επτά συναπτά έτη, αναλόγως και βάσει του τύπου της άδειας παραμονής που διαθέτει ο κάθε αιτών.»
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; «Μια μητέρα της οποίας το τέκνο είναι Έλληνας πολίτης (είτε με τη διαδικασία της πολιτογράφησης είτε λόγω δεύτερης γενιάς) για να μπορέσει να αιτηθεί η ίδια κτήση ιθαγένειας, εκτός από την μακρόχρονη διαμονή στην Ελλάδα θα πρέπει να διαθέτει για τρία συνεχόμενα χρόνια ετήσιο εισόδημα 7.800 ευρώ το οποίο να αποδεικνύεται μέσω της εφορίας, να μπορεί να αποδείξει δηλαδή ότι εργάζεται νόμιμα και μόνιμα. Όταν μιλάμε για οικογένειες, το συγκεκριμένο ποσό προσαυξάνεται κατά 10% για κάθε προστατευόμενο μέλος, όπως τέκνα και ηλικιωμένοι. Οπότε μιλάμε για ένα ποσό το οποίο μπορεί να αγγίξει και τις 10.000 ευρώ.»
ΚΟΦΤΗΣ νο2: Μίλα μου για την πυροβασία, να σου πω αν είσαι Έλληνας
Όσοι αιτούντες πολιτογράφηση περάσουν από την πρώτη «στενωπό», αυτή των οικονομικών προϋποθέσεων, έρχονται αντιμέτωποι με τις συμπληγάδες πέτρες της «τράπεζας θεμάτων» η οποία, σε θεωρητικό τουλάχιστον επίπεδο, αποδεικνύει την «ελληνομάθεια» των αιτούντων.
«Η τράπεζα θεμάτων, που παρουσιάστηκε λίγο πριν τις εξετάσεις, περιλαμβάνει ερωτήσεις παπαγαλίας, τύπου Πανελληνίων, που ούτε οι γηγενείς – δεν μου αρέσει ο όρος αλλά θα τον χρησιμοποιήσω – δεν μπορούν να απαντήσουν», τονίζει στο Long Stories Short ο Ένρι Χυσενμπέλλι.
«Ο όγκος των θεμάτων είναι τεράστιος: Πάνω από 900 σελίδες και 500 θέματα σε γεωγραφία, ιστορία, πολιτισμό, πολιτικούς θεσμούς και κατανόηση γραπτού και προφορικού λόγου. Ερωτήσεις που όμως, κατ’ εμάς, δεν μπορούν να καταδείξουν αν και κατά πόσο κάποιος μετανάστης ή μετανάστρια είναι ενταγμένος-η, μιλά και καταλαβαίνει ελληνικά.
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ FACEBOOK
»Ερωτήσεις οπαδικού περιεχομένου στις οποίες είναι λογικό κάποιος να μην μπορεί να απαντήσει, ή ερωτήσεις που αφορούν τα πηλήκια του στρατού και της αστυνομίας, δεν μπορούμε να καταλάβουμε πώς μπορούν να αποτελούν τεκμήριο του αν κάποιος είναι ενταγμένος στην ελληνική κοινωνία», προσθέτει.
Τον Απρίλιο, το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών κατήγγειλε ότι οι προς πολιτογράφηση μετανάστες καλούνταν να «παπαγαλίσουν» μεταξύ άλλων τις απαντήσεις σε ερωτήσεις για την… πυροβασία, τα κόλλυβα, τους καλικάντζαρους αλλά και «το πνευματικό ίδρυμα του 17ου αιώνα το οποίο επηρέασε τον ποντιακό ελληνισμό», την «Απέλλα» ή τις «ουσιαστικές αλλαγές που έγιναν στο Σύνταγμα στην τελευταία του αναθεώρηση».
Ιδιώτες, λυσάρια και απογοήτευση
«Η τράπεζα θεμάτων είναι μια πρόταση που υπήρχε από την προηγούμενη κυβέρνηση, του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία δεν παρουσιάστηκε ποτέ. Πάνω σε αυτό πάντως πάτησε η σημερινή κυβέρνηση ώστε, στα τέλη Μαρτίου, να ανακοινώσει τον νέο τρόπο εξέτασης της ελληνομάθειας. Μάλιστα, αρχικά δεν παρέχονταν οι απαντήσεις, ούτε υπήρχε κάποια μέριμνα από την πλευρά της πολιτείας για να μπορέσουν οι εξεταζόμενοι να προετοιμαστούν για τις εξετάσεις. Ξαφνικά εμφανίστηκε ο ιδιωτικός τομέας, προσπαθώντας να αποκομίσει κέρδη από τη διαδικασία: Κυκλοφόρησαν εγχειρίδια με τις απαντήσεις, που μάλιστα κάποιες από αυτές ήταν λανθασμένες, στην τιμή των 48 ευρώ», λέει ο Ένρι. «Μετά τον σάλο, το υπουργείο αναγκάστηκε να αναρτήσει στο διαδίκτυο τις σωστές απαντήσεις, αν και μόλις λίγες ημέρες πριν τις εξετάσεις».
«Ακολούθησε η διάταξη για τις οικονομικές προϋποθέσεις, λίγες ημέρες πριν διεξαχθούν οι πρώτες εξετάσεις. Υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι ξαφνικά συνειδητοποίησαν ότι ακόμα και αν εξετάζονταν, δεν θα μπορούσαν να μπουν στη διαδικασία της πολιτογράφησης γιατί δεν πληρούσαν τις συγκεκριμένες (οικονομικές) προϋποθέσεις», τονίζει στο Long Stories Short το μέλος του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών.
Στις αυστηρές προϋποθέσεις και τη διάσπαρτη απογοήτευση ήρθε να προστεθεί και η δυσκολία μετακίνησης ανθρώπων της δουλειάς και του μεροκάματου προς τα εξεταστικά κέντρα. «Υπήρξαν άτομα που χρειάστηκε να μείνουν μέχρι και 12 ώρες στο εξεταστικό κέντρο, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τα έξοδα. Η μετακίνηση εξάλλου επιβάρυνε τους μετανάστες και τους πρόσφυγες που ήθελαν να συμμετάσχουν στη διαδικασία. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα επιβαρύνθηκαν και με έξοδα διανυκτέρευσης, αφού δεν μπόρεσαν να αναχωρήσουν έγκαιρα για το νησί ή το χωριό τους», λέει ο Ένρι.
Πολιτογράφηση και ιθαγένεια για λίγους
Στις μεταναστευτικές κοινότητες επικρατεί απογοήτευση. Άνθρωποι που διαμένουν και εργάζονται επί χρόνια στην Ελλάδα, που μιλούν τη γλώσσα, συναναστρέφονται καθημερινά ντόπιους, επηρεάζονται άμεσα από τις αποφάσεις που λαμβάνονται (και) για αυτούς (χωρίς αυτούς), βλέπουν ξανά τους εαυτούς τους να παραμένουν στο εξευτελιστικό καθεστώς της συνεχούς ανανέωσης των αδειών παραμονής: Έρμαια της γραφειοκρατίας, των συχνών αλλαγών στις σχετικές διατάξεις και προϋποθέσεις, με τον κίνδυνο μια ξαφνική σκλήρυνση των προαπαιτούμενων να τους οδηγήσει σε μια ιδιότυπη απέλαση από την Ελλάδα, να επικρέμαται πάνω από τα κεφάλια τους.
ΒΡΕΙΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ INSTAGRAM
Ρωτάμε τον Ένρι πώς φάνηκαν τα θέματα σε όσους συμμετείχαν στη διαδικασία. «Σε κάποιους εύκολα, σε άλλους πιο δύσκολα», μας λέει. «Αλλά στις μεταναστευτικές κοινότητες το κλίμα που επικρατεί είναι αρνητικό. Ακόμα και όσοι δεν αποκλείονται με τις νέες διατάξεις, πρέπει να αντιμετωπίσουν τόσα πολλά εμπόδια που αποθαρρύνονται ακόμα και από το να μπουν στη διαδικασία. Ειδικά αν είναι εργαζόμενοι, μεροκαματιάρηδες – που βέβαια βρίσκονται στη χώρα 20 και 30 χρόνια.»
«Ο κόφτης ήταν επιτυχής, η πρόσβαση στην πολιτογράφηση και την ελληνική ιθαγένεια πλέον είναι για λίγους. Και αυτό ενώ οι σχετικές διατάξεις δεν διασφαλίζουν ούτε την ουσιαστική κοινωνική ένταξη ούτε συνάδουν με τα ευρωπαϊκά πρότυπα», τονίζει ο Ένρι Χυσενμπέλλι. «Πέραν αυτού, δεν υπάρχει έστω η δέσμευση από την πλευρά του κράτους σε μία σταθερή πολιτική ένταξης. Επιμένουμε ότι η πολιτογράφηση πρέπει να είναι για όλους και όχι για λίγους. Κάνουμε έκκληση για επιστροφή στον διάλογο», καταλήγει.
Γιώργος Μουρμούρης
giorgismour@yahoo.gr
Twitter: GeorgeMourmour2