Σε μια περίοδο που οι καλλιτέχνες δεν έχουν καμία στήριξη αλλά και κανένα πεδίο εργασίας, κάποια άτομα που ασχολούνται με κόμικς θέλησαν με την ηλεκτρονική στήριξη του κόσμου να συνεχίσουν ένα φιλόδοξο πρότζεκτ: την πρώτη ανθολογία ερωτικού κόμικ από θηλυκότητες και non-binary άτομα. Για αρχή ας δούμε τις ιστορίες του sequel μαζί με την συζήτηση που ακολούθησε:
Κατ’ αρχήν, τι σας ώθησε να κάνετε μια τέτοια συλλογή, δηλαδή πως προέκυψε το όλο project; Είχατε κάποια άλλα projects πχ του εξωτερικού σαν έμπνευση;
Γεωργία :Το πρότζεκτ προέκυψε όταν, μετά από κάποια χρόνια που είχε η καθεμιά μας στη “σκηνή” (με αυτό εννοώ βασικά τις αυτοεκδόσεις του comicdom), αρχίσαμε να γνωριζόμαστε καλύτερα, να νιώθουμε άνετα να μοιραστούμε τις εμπειρίες μας, να θέλουμε να κάνουμε κάτι μεγαλύτερο και πιο συνεργατικό. Προσωπικά, σκεφτόμουν ότι υπάρχουν φανταστικοί καλλιτέχνιδες και καλλιτέχνες εδώ και ότι θα ήθελα κάποια στιγμή στο μέλλον να βοηθήσω να συντονιστεί μια προσπάθεια να φανεί η δουλειά μας και αλλού – είχα στο μυαλό μου κάτι σαν το Shortbox, το οποίο κάθε έξι μήνες περίπου βγάζει ένα κουτί με πέντε κόμικς ανεξάρτητων δημιουργών και μπορείς να τα πάρεις όλα μαζί. Μια ανθολογία δέκα ατόμων με μικρές ιστορίες ήταν ένα καλό πρώτο βήμα για να δούμε πως μπορεί να γίνει μια τέτοια συνεργασία.
Σε σχέση με το σεξ σαν θέμα, υπάρχουν σίγουρα τέτοιες συλλογές. Η πρώτη που μου έρχεται στο μυαλό είναι το Smut Peddler, το οποίο επίσης περιελάμβανε γυναίκες και non-binary δημιουργούς. Ένα άλλο πολύ ωραίο πρότζεκτ είναι το instagram του Pure app, το οποίο είναι hookup app και δεν ξέρω αν είναι καλό απ, αλλά κάνει φανταστική προώθηση ζητώντας από καλλιτέχνες να φτιάξουν στριπάκια για την εμπειρία ενός one night stand. Γενικά νομίζω ότι το να διαβάζουμε για το σεξ ή να γράφουμε/ζωγραφίζουμε για αυτό είναι κάτι πολύ πιο συνηθισμένο για τις γυναικείες κοινότητες απ’ότι θα φανταζόταν κανείς. Ξέρετε πόσες νοικοκυρές έγραφαν σέξυ Kirk/Spock fanfiction τη δεκαετία του 80; Η πόσες από μας αρχίσαμε να διαβάζουμε τσοντοφίξιον προτού δούμε ποτέ τσόντα σε βίντεο; Φυσικά το να βγάλεις κάτι σαν το Τσοντοκόμικ στα φεστιβάλ σημαίνει ότι ανοίγεσαι σε πιο πολυποίκιλο κοινό, αλλά νομίζω η λογική της δημιουργίας του και η μεταξύ μας σχέση δε διαφέρει πολύ από αυτή τη λογική της γυναικείας κοινότητας και δημιουργικότητας.
(λινκς: https://womenincomics.fandom.com/wiki/Smut_Peddler, https://www.instagram.com/thepureapp/)
Ποια ήταν τελικά η αντίδραση του κόσμου και το feedback; Ήταν από την αρχή η πρόθεσή σας να μην περιέχει μόνο straight sex έτσι ώστε να είναι και πιο inclusive;
Στέλλα: Η αντίδραση του κόσμου ήταν εντυπωσιακά ενθουσιώδης. Στα κονς χαιρόμουν πίσω από τον πάγκο μου που ξεχώριζα το ροζ εξώφυλλο μέσα στο πλήθος, που κυκλοφορούσε πραγματικά σε όλους του χώρους. Μιλώντας για κονς, ένα από τα πράγματα που μου έχουν λείψει είναι το άμεσο feedback, από τα επιτόπου σχόλια μέχρι τις αυθόρμητες εκφράσεις του κόσμου που έπαιρνε όταν ξεφύλλιζε πεταχτά το τεύχος και συνειδητοποιούσε ότι όντως ένα κόμικ με τίτλο Τσοντοκόμικ έχει τσόντες μέσα. Ακόμα, βέβαια, λαμβάνουμε μηνύματα στα social media για το πόσο πολύ το διασκέδασαν, ή πόσο πολύ το απόλαυσε κάποιος που το έλαβε σα δώρο.
Σμαράγδα: Η αρχική πρόθεση ήταν να μαζευτούμε και να κάνουμε ό,τι μας κατέβει όταν ακούμε τις λέξεις τσόντα και κόμικ. Αν για κάποιο από εμάς αυτό σημαίνει στρέητ σεξ, αυτό θα κάνει. Αν όχι, θα κάνει κάτι άλλο. Εγώ προσωπικά διασκεδάζω με την ερώτηση γιατί όλη μου η δουλειά στα κόμικς μέχρι τώρα έχει ξεκάθαρα σκοπό να δώσει χώρο σε μη στρέητ, κυρίως γυναικεία βιώματα, και παρόλα αυτά στο δεύτερο το σεξ που έχει η ιστορία μου περιλαμβάνει άντρα. Έτσι για αλλαγή!
Ποια θεωρείτε ότι είναι η θέση του ερωτικού κόμικ στην ελληνική σκηνή; Αν ναι πώς αλλάζει η κυρίαρχη υπερσεξουαλικοποιημένη, αντικειμενοποιημένη θέση των θηλυκοτήτων σε αυτά;
Λουκία: Ερωτικά κόμικς από Ελλην@ δημιουργούς υπήρχαν εδώ και δεκαετίες στο προσκήνιο, αλλά η αλήθεια ειναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία αυτών προέρχονταν από άντρες δημιουργούς και με κυρίαρχο το male gaze, το αντρικό βλέμμα, δηλαδή. Από την άλλη, για μένα (και κάποια από τα άλλα παιδιά στην ομάδα του Τσοντοκόμικ φαντάζομαι), το να σχεδιάσει καποι@ σκηνές σεξ ή ερωτικό γυμνό ως μη cis straight άντρας, ήταν κάτι εξίσου αβίαστο και φυσιολογικό. Πριν το Τσοντοκόμικ είχα κάνει κάποιες nsfw αυτοεκδόσεις και μου έκανε εντύπωση το γεγονός ότι στα conventions κάποιοι αναγνώστες έδειχναν να παραξενευονται, να νιώθουν αμήχανα έως και να σοκαρονται από κάποια σχέδιά μου, παρ’ότι είμαι σίγουρη ότι στο ίδιο convention και μόνο, θα είχαν δει πληθώρα άλλων γυμνών, ερωτικών ή ακραία nsfw εικονογραφήσεων και κόμικς. Νομίζω ότι αυτό που τους ξένιζε ήταν ακριβώς η έλλειψη του “στερεοτυπικού” ανδρικού βλέμματος, το ότι το γυναικείο σώμα δεν είχε σχεδιαστεί αποκλειστικά προς τέρψιν αυτού (συν το γεγονός ότι με αντίστοιχα “ηδονοβλεπτικη”, πονηρή, ας πούμε, ματιά, είχα σχεδιασει και το αντρικό σώμα) Αντίστοιχες αλλά μεμονομενες αντιδράσεις είχαμε και στο πρώτο Τσοντοκόμικ. Πάντως πιστεύω ότι το κοινό θέλει περισσότερη ποικιλία και representation στην απεικόνιση των σωμάτων, των ερωτικών ιστοριών και του σεξ στα κομικς γενικότερα, κι αυτό είναι μόνο καλό.
Μαρία: Εγώ έχω να προσθέσω ότι ως θηλυκότητα τα πρώτα nsfw πράγματα που μου κέντρισαν το ενδιαφέρον σε conventions, ήταν από άλλες θηλυκότητες (γκουχ Αλκυόνη γκουχ) ίσως γιατί αυτό ένιωσα πιο κοντινό στη δική μου αισθητική και ότι, ενώ τα ερωτικά κόμικ θηλυκοτητων είναι άπειρα στο ίντερνετ και όλες τα διαβάζουμε, μου φάνηκε ότι στα φεστιβάλ βλέπουμε λιγότερο representation από αυτό που θα έπρεπε να είναι.
Σε αντίθεση με πολλά άλλα ερωτικά κόμικ, δίνετε ιδιαίτερη σημασία στην συναίνεση και την επικοινωνία μεταξύ των δύο ή περισσότερων ερωτικών συντρόφων. Πώς συνδέεται αυτό με τα αυξανόμενα περιστατικά βίας και κακοποίησης που ακούμε (ή βιώνουμε) συχνά;
Σιλένα: Για εμάς η συναίνεση είναι κάτι φυσιολογικό και φυσικά προαπαιτούμενο για όλα τα άτομα που υπάρχουν σε μια ερωτική συνεύρεση, οπότε είναι νομίζω αναμενόμενο και φυσικό να αντικατοπτρίζεται αυτό και στις ιστορίες που γράφουμε. Η συναίνεση είναι δυστυχώς κάτι που δεν μαθαίνουμε μεγαλώνοντας. Ακούμε ας πούμε “το όχι σημαίνει όχι” αλλά δεν ακούμε ότι “πρέπει να σέβεσαι το πρώτο όχι”, “το ναι σημαίνει ναι”, “η συναίνεση πρέπει να είναι ενθουσιώδης”.
Νιώθω πως τα περιστατικά κακοποίησης δεν έχουν αλλάξει ποσοτικά από παλιότερα, απλά πλέον βγαίνουν στη φόρα και αρχίζει μια γενικότερη συζήτηση για το τι ακριβώς είναι, και τι σημαίνει η συναίνεση. Αν το κόμικ μας συνδράμει έστω και λίγο σε αυτή τη συζήτηση νομίζω πως όλα μας θα νιώσουμε μεγάλη χαρά.
Τι καινούργιο φέρνει το Τσοντοκόμικ 2; Θα συνεχίσετε στην λογική του ασπρόμαυρου σκίτσου;
Σμαράγδα: Το καινούριο που φέρνει το Τσοντοκόμικ 2 είναι ΡΟΖ! Συνεχίζουμε εν μέρει τη λογική του ασπρόμαυρου σκίτσου αλλά αυτή τη φορά με ροζ ανταύγειες. Μας άρεσε η ιδέα της κοινής παλέτας που ενώνει και με αυτό τον τρόπο τις ιστορίες μας.
Στέλλα: Αυτή τη φορά οι ίδιες οι ιστορίες είναι συνεχείς και αλληλοεξαρτώμενες. Ο ένας χαρακτήρας πηδάει στην επόμενη ιστορία σε μία σέξι σκυταλοδρομία.
Ποια η διαδικασία στήριξης του νέου έργου σας από το κοινό μέσω online πλατφόρμων; Πώς πήρατε μια τέτοια απόφαση;
Γεωργία: Μπορείτε να στηρίξετε (εσείς, ναι, εσείς) το καινούριο Τσοντοκόμικ μέσω της καμπάνιας μας στο kickstarter, που λειτουργεί σαν προπαραγγελία. Εμείς, οι δημιουργοί, σας δείχνουμε τι φτιάχνουμε (στην προκειμένη ένα κόμικ) και προσφέρουμε και κάποιες έξτρα ανταμοιβές για να το κάνουμε πιο δελεαστικό (αφισάκια, αυτοκόλλητα, κ.ά.). Όποι@ όντως δελεαστεί, διαλέγει το πακέτο που θέλει και δίνει τα αντίστοιχα χρήματα και έξοδα αποστολής. Έχουμε ένα μήνα για να πραγματοποιήσουμε τον στόχο και αν αυτός δε συμπληρωθεί, κανένας από τους υποστηρικτές δε χρεώνεται τίποτα. Εμείς τα καταφέραμε ήδη (πυροτεχνήματα στο background), οπότε όσο περισσότερα χρήματα μαζεύουμε, τόσο πιο ωραίο θα γίνει το βιβλίο ή τόσο πιο πολλά εξτραδάκια θα μπορούμε να δίνουμε σε κάθε παραγγελία.
Εννοείται ότι κάτι τέτοιο θέλει περισσότερη οργάνωση, αλλά με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζουμε άμεσα τα έξοδά και τις πληρωμές μας και φτάνουμε και πολύ μεγαλύτερο κοινό. Το kickstarter μάς βράβευσε με το badge “Project we love” από την πρώτη μέρα και βρισκόμαστε στην αρχική του σελίδα, οπότε πάρα πολλοί από τους υποστηρικτές μας δεν είναι καν από την Ελλάδα. Να πούμε εδώ ότι η Έλενα έχει ήδη εμπειρία από τέτοιες καμπάνιες, οπότε ανέλαβε το μεγαλύτερο μέρος της οργάνωσης με φοβερή αποτελεσματικότητα. Τώρα απλά χαιρόμαστε με την αγάπη που λαμβάνουμε και σχεδιάζουμε πώς να κάνουμε ακόμα πιο ωραίο το τελικό αποτέλεσμα!
Εδώ το λινκ για να τσεκάρετε την καμπάνια τους:
Στο πρώτο τεύχος Τσοντοκόμικ συμμετείχαν και η Darina Miroshnichenko και η Ραφαέλλα Κόνη. Σχεδιασμός Εξωφύλλου: Darina Miroshnichenko