Τα τρανς άτομα στην Ελλάδα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο βιώνουν μια σειρά καταπιέσεων και διακρίσεων στην δημόσια σφαίρα. Η τρανσφοβία κυριολεκτικά δολοφονεί, με τις επιθέσεις έναντι τρανς ατόμων να αποτελούν δυστυχώς συχνό φαινόμενο. Η Βανέσα Βενέτη διεκδικεί το να βλέπει την κόρη της, πράγμα που της στέρεισε η πρώην σύζυγός της. Η Ήβη Καισερλή πάλι βίωσε την “λεβεντιά” των Κρητικών και ξυλοκοπήθηκε. Κοινή συνισταμένη τους η προσφυγή στα δικαστήρια και η αναγνώριση των δικαιωμάτων τους.
Με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, και οι δυο σας βρίσκεστε σε δικαστική διαμάχη, είτε για το ζήτημα της τρανς γονεϊκότητας ή λόγω τρανσφοβικής επίθεσης. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε η καθεμία την ιστορία πίσω από αυτό το γεγονός;
B.B. Κοίτα, η τρανσφοβία είναι η αιτία και στις δύο περιπτώσεις. Η μία δέχτηκε επίθεση λόγω της ταυτότητας του φύλου της και στην άλλη στερούν την επικοινωνία με το παιδί της για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Στη δική μου περίπτωση η πρώην σύζυγος μου, μου είπε να ξεχάσω το παιδί από τη στιγμή που ξεκίνησα τη φυλομετάβαση κι έκτοτε είμαστε στα δικαστήρια, παρά τις πάρα πολλές προσπάθειες που κάνω για να λυθεί αυτή η υπόθεση εξωδικαστικά.
Η.Κ. (trigger warning) Στη δική μου περίπτωση συνέβη κάποιο ξημέρωμα μετά από βραδινή έξοδο. Μπήκα να ρωτήσω αν σερβίρει ένα κατάστημα φαγητό μιας κι έτρωγαν έξω ήδη 2 άτομα αλλά η κουζίνα είχε κλείσει. Φεύγοντας πέρασα δίπλα από αυτά τα άτομα χωρίς να έχω καμία διάδραση μαζί τους. Έπειτα από λίγα μέτρα ένιωσα κάτι να με χτυπάει στην πλάτη και άκουσα χάχανα πίσω μου όποτε και γύρισα να δω τι συμβαίνει. Δεν υπήρχε κάνεις πάρα μόνο αυτά τα δύο άτομα που προσπαθούσαν να προσποιηθούν ότι δεν κατάλαβαν τίποτα ενώ εμφανώς δυσκολεύονταν να συγκρατήσουν τα γέλια τους με αποτέλεσμα να τους ζητήσω το λόγο. Αυτοί με απαξίωσαν και ήρθαμε σε διαπληκτισμό. Αποφασίζοντας αφού τους έβρισα έντονα να φύγω ένας εξ” αυτών με χτύπησε δυνατά από πίσω και ενώ έχασα τις αισθήσεις μου κ προσέκρουσα με το κεφάλι σε τσιμεντένια βάση ομπρέλας συνέχισε να με κλωτσάει κ να με γρονθοκοπεί έως ότου άρχισα να έχω σπασμούς. Εάν δεν αντιλαμβάνονταν τη σκηνή άτομα από παρακείμενο κατάστημα και δεν τον απέτρεπαν θα με χτυπούσε και με μια καρέκλα που είχε πάρει κι ενδεχομένως να μη ζούσα η να είχα μόνιμη βλάβη. Μια κοπέλα κατάφερε να συγκρατήσει τον αριθμό κυκλοφορίας από το όχημα με το οποίο διέφυγαν και μου τον έβαλε στην τσάντα πριν πάρει ασθενοφόρο.
Τι έχει αλλάξει τόσα χρόνια στην Ελλάδα σχετικά με την αντιμετώπιση των τρανς ατόμων; Πώς αυτό μεταβάλλεται για την ελληνική επαρχία με τα πρότυπα αρρενωπότητας του “Έλληνα λεβέντη” και πώς στα μεγάλα αστικά κέντρα, πχ Αθήνα; Τι ρόλο επιφυλάσσει τελικά η ελληνική κοινωνία για τα τρανς άτομα και δη τις τρανς γυναίκες;
B.B. Έχουν αλλάξει πολλά στην Ελλάδα, ειδικά σε σχέση πχ με τις εποχές που οι επιθέσεις σαν αυτή που δέχτηκε η Ήβη αποτελούσαν καθημερινό φαινόμενο, τώρα είναι πιο σπάνιες τέτοιου είδους επιθέσεις και ελπίζω με τη καταδίκη των αντιδίκων της και τη παραδειγματική τιμωρία τους, να γίνουν ακόμη πιο σπάνιες, μέχρι να σταματήσουν τελείως. Σαφέστατα τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα και κυρίως στην Αθήνα σε σχέση με την επαρχία στην οποία η κατάσταση είναι ακόμη πολύ προβληματική. Εγώ προσωπικά θαυμάζω και σέβομαι πολύ τις κοπέλες που ζούνε στην επαρχία, έχοντας μεγαλώσει στα Γιάννενα και γνωρίζοντας από πρώτο χέρι τις αντιλήψεις που επικρατούν σε μια κλειστή κοινωνία.
Η.Κ. Τα τελευταία χρόνια είναι λίγο πιο αποδεκτά τα τρανς άτομα στην Ελλάδα κι αυτό κυρίως λόγω των media και της εύκολης πρόσβασης στην πληροφορία. Υπήρξε και μια άνοδος των δικαιωματικών διεκδικήσεων τα τελευταία χρόνια που εμπεριείχε και έφερνε συχνά στην επικαιρότητα το θέμα της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου όσο και τον αντιρατσιστικό νόμο που αφορούσε και στην ταυτότητα φύλου. Παρ’ όλα αυτά βρίσκω τη νομοθεσία ελλιπή όχι μόνον όσον αφορά το νέο ψαλίδισμα του αντιρατσιστικού και τις περιοριστικές προϋποθέσεις του ήδη υπάρχοντος σ. Ν. Α. Τ. Φ αλλά και πλήρως απούσα στην περίπτωση των ίσων δικαιωμάτων στο γάμο και τη γονεϊκότητα/τεκνοθεσία. Σαφώς εκτός από τους θεσμικούς αποκλεισμούς υπάρχουν και οι κοινωνικοί όπως αυτοί καθορίζονται από τις κυρίαρχες ετεροκανονικές νόρμες. Όποιος λοιπόν δεν ανταποκρίνεται στο πρότυπο του άντρα Έλληνα λεβέντη και δη στην ελληνική επαρχία που παραδοσιακά είναι πιο διαδεδομένο, δυσκολεύεται έως και αδυνατεί να προσαρμοστεί κοινωνικά αδυνατώντας να βρει και να διατηρήσει στέγη η/και εργασία με αποτέλεσμα πολλές φορές να μη μπορεί να βιοποριστεί αξιοπρεπώς. Και η αξιοπρέπεια βέβαια μια λέξη είναι. Στην Αθήνα ή σε άλλη μεγάλη πόλη ίσως είναι καλύτερα από την άποψη της πολυκοσμίας και της ύπαρξης ασφαλών χωρών και υποστηρικτικών κινημάτων/οργανώσεων αλλά και πάλι αυτό δεν αναιρεί την ύπαρξη ενός μη υποστηρικτικού η κακοποιητικού περιβάλλοντος για ένα τρανς/κουήρ άτομο. Δεν ξέρω τι ρόλο επιφυλάσσει η ελληνική κοινωνία στα τρανς άτομα. Ελπίζω λίγο καλύτερο από ότι στο παρελθόν. Έτσι θέλω να πιστεύω καθώς βλέπω όλο και νεαρότερα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να αναδύονται και να διεκδικούν όχι μόνο υπερήφανα αλλά και πολύ μαχητικά καθώς ενυπάρχουν η συλλειτουργούν με διάφορους κινηματικούς χώρους και προσθέτουν πολύχρωμα σε διάφορα ρεύματα σκέψης.
Ποιο είναι το κλίμα από την αντίπερα όχθη, δηλαδή ποια η αντιμετώπιση από πλευράς του αλληλέγγυου φεμινιστικού και LGBTQI+ κινήματος;
B.B. Η βασική πηγή της τρανσφοβίας κατά τη προσωπική μου γνώμη είναι ο μισογυνισμός, κατά τα πατριαρχικά στερεότυπα οι τρανς γυναίκες έχουμε «προδώσει» το ισχυρό, το κυρίαρχο, αντρικό φύλο για να παριστάνουμε τις γυναίκες (να σημειώσω εδώ ότι η πατριαρχία δεν δέχεται ότι είμαστε γυναίκες), ενώ σχετικά με τους τρανς άντρες δεν αποδέχεται ότι είναι άντρες και τους αντιμετωπίζει ως γυναίκες. Το φεμινιστικό κίνημα λοιπόν στέκεται πολύ αλληλέγγυο δίπλα μας , εγώ σε προσωπικό επίπεδο έχω δεχτεί πολύ αγάπη και υποστήριξη από το φεμινιστικό κίνημα, μιλάω πάντα για τις φεμινίστριες του τρίτου φεμινιστικού κύματος , καθώς οι απόψεις των δευτεροκυματικών πάνω στο συγκεκριμένο θέμα ταυτίζονται απόλυτα με εκείνες της πατριαρχίας. Σχετικά με το LGBTQI+ κίνημα, σαφέστατα υπάρχει υποστήριξη σε πιο random επίπεδο σε ότι αφορά εμένα και κατά την άποψή μου είναι πολύ καλύτερα έτσι. Έχω περάσει από οργανώσεις κι έχω αποφασίσει πως ως ατομικότητα μπορώ να κάνω πολύ περισσότερα πράγματα. Από εκεί και έπειτα η LGBTQI+ κοινότητα είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας που υπάρχουν και σωστές συμπεριφορές και προβληματικές, όπως συμβαίνει παντού.
Η.Κ. Τα τελευταία χρόνια ενώ εμφανώς υπάρχει μεγάλη συμπερίληψη από τον φεμινιστικό και τον κινηματικό χώρο κι αυτό για μένα είναι η αναπόφευκτη εξέλιξη των ιδεών-για την οποία είμαι ευγνώμων σε κάθε θαρραλέα αδελφή και κάθε δυνατό σύντροφο μου- δεν παύουν να με απασχολούν διάφορες τάσεις που επιχειρούν να εξαιρέσουν τόσο την ίδια την ύπαρξη της τρανς ταυτότητας ως θηλυκότητας με επικλήσεις στη βιολογία και όσο και τη σεξουαλική εργασία την οποία δεν αναγνωρίζουν καν σαν εργασία ερμηνεύοντας την με θεωρητικά εργαλεία της εποχής της βιομηχανικής επανάστασης αλλά και συγχέοντας την σκοπίμως με την καταναγκαστική σωματεμπορία.
Ποιο είναι το νομικό πλαίσιο και πόσο δύσκολη είναι η διαδικασία για την ισότιμη αναγνώριση της ταυτότητας φύλου στην Ελλάδα; Έχετε βιώσει τέτοιου είδους ρατσισμό ή/και τρανσφοβία σε δημόσιες υπηρεσίες ή να χρειάστηκε κάποιου είδους αχρείαστο coming out;
B.B. Το νομικό πλαίσιο είναι ακόμη αρκετά προβληματικό, πχ η αλλαγή ταυτότητας, είναι μια πανάκριβη και χρονοβόρα διαδικασία, ενώ κάπου εδώ θα πρέπει να πούμε πως στην Ελλάδα σήμερα το κράτος δέχεται τη δυσφορία φύλου και καλύπτει την λήψη των ορμονών από τα τρανς άτομα, αλλά όταν ένα τρανς άτομο επιθυμεί τη χειρουργική επέμβαση, το κράτος δεν καλύπτει το παραμικρό έξοδο καθώς το θεωρεί ως αισθητική επέμβαση. Προσωπικά έχω δεχτεί παλιότερα όχι ακριβώς ρατσισμό, αλλά δυσκολίες σε κάποια δημόσια υπηρεσία, καθώς ο αρμόδιος υπάλληλος εκμεταλλευόμενος την αναντιστοιχία των δημοσίων εγγράφων μου, για να με εξυπηρετήσει, μου ζητούσε να βγω μαζί του.
Η.Κ. Το νομικό πλαίσιο για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου ενώ έχει επέλθει μετά από συγκλονιστική προσπάθεια αφορά σε μια διαδικασία που δυστυχώς δεν είναι εξωδικαστική και συνεπώς έχει κάποιο κόστος που ίσως είναι αποτρεπτικό ενώ η αναμονή σε πολλές περιπτώσεις είναι αδικαιολόγητη. Συχνά έχει παρατηρηθεί χωρίς να προβλέπεται από κάπου ο δικαστής να θέτει περιορισμούς και να απορρίπτει την επιλογή του ονόματος. Προσωπικά δεν έχω αλλάξει τα έγγραφα μου αν και μου έχει συμβεί να βιώσω αμηχανία σε διάφορες περιπτώσεις όσον αφορά κοινωνικά αγαθά και υπηρεσίες.
Τι συμβουλή θα δίνατε σε νεαρότερα άτομα που ασφυκτιούν στο πλαίσιο της cis-,ετεροκανονικότητας , τώρα που διανύουμε και τον Ιούνιο ως μήνα Υπερηφάνειας και Ορατότητας; Πώς βιώσατε εσείς οι ίδιες την διαφορετικότητά σας και πώς άλλαξε αυτό με τα χρόνια ;
B.B. Θα έλεγα ότι είναι σπουδαία υπόθεση να αγαπάς και να δέχεσαι τον εαυτό σου και τους άλλους. Σαφώς είναι αρκετά δύσκολο για έναν άνθρωπο να σπάσει αυτό το πλαίσιο της ετεροκανονικότητας και να ξεφύγει από αυτό, αλλά αξίζει τον κόπο. Πως βίωσα εγώ τη διαφορετικότητα μου; Δεν είναι μια ευθεία γραμμή, έχει πολλά σκαμπανεβάσματα , πέρασα αρκετές δυσκολίες όπως τα περισσότερα τρανς άτομα, αλλά με βεβαιότητα σήμερα μπορώ να διαβεβαιώσω ότι αξίζει και ότι το υποστηρικτικό πλαίσιο σε ατομικό επίπεδο εντός της κοινότητας , είναι τεράστιο, δεν μένει κανένα άτομο μόνο του αν δεν το θέλει ή δεν το επιδιώκει.
Η.Κ. Σ ένα νέο άτομο που νιώθει να ασφυκτιά θα πρότεινα να μην παραμελήσει αν μπορεί την μόρφωση του, γνωρίζει πρώτα τα δικαιώματα του και να αναζητά υποστήριξη από κόσμο σχετικό. Είναι σημαντικό να μη νιώθουμε μόνα μας και να μην νιώθουμε ανυπεράσπιστα. Προσωπικά ενώ έκανα coming out σε φίλους κ οικογένεια από νωρίς ως κουήρ αντιμετώπισα ένα άλλο φάσμα διακρίσεων αλλά και συχνού εκφοβισμού σε διάφορες εκφάνσεις της ζωής μου κι από νεαρή ηλικία. Παρ’ όλα αυτά από ένα σημείο κ έπειτα απλώς δεν άντεξα άλλο κι άρχισα να είμαι απόλυτα ο εαυτός μου. Αυτό δεν ήταν εύκολο ούτε έγινε σε μια βραδιά. Δούλεψα πολύ με τον εαυτό μου για να ξεπεράσω τις δικές μου εντυπωμένες προβληματικές πεποιθήσεις και συμπεριφορές. Κι ακόμα το ίδιο κάνω κάθε μέρα. Αυτή είναι μια μάχη που δε σταματά ποτέ. Κι είναι μια μάχη που δεν χρειάζεται να τη δίνει κανένα μόνο του. Είμαστε εδώ για να μαθαίνουμε το ένα το άλλο πως να αγαπιόμαστε και να συνυπάρχουμε καλύτερα.