«Όλα τα ζώα είναι ίσα»
Η φάρμα των ζώων είναι από τα πιο σημαντικά έργα του Όργουελ. Τα ζώα σε μία φάρμα της Αγγλίας, μετά από παρότρυνση ενός ετοιμοθάνατου χοίρου, του «Στρατηγού» (…..), επαναστατούν με επιτυχία εναντίον του κυρίου Τζόουνς, ιδιοκτήτη της φάρμας. Απελευθερωμένα από την ανθρώπινη εκμετάλλευση και κακομεταχείριση, τα ζώα αποκτούν τον έλεγχο της φάρμας και χρήζουν αρχηγούς της επανάστασης τα γουρούνια, από τα οποία ξεχωρίζουν οι σύντροφοι Ναπολέων και Σνόουμπολ. Και για κάποιο διάστημα η ζωή στην φάρμα κυλά σε καθεστώς ελευθερίας και ισότητας, μέχρι που επέρχεται ρήξη μεταξύ Ναπολέων και Σνόουμπολ.
Ο Σνόουμπολ εκδιώκεται κακήν κακώς και ο Ναπολέων με τα εκπαιδευμένα από τον ίδιο στην βία σκυλιά, αποκτά τον πλήρη έλεγχο της φάρμας. Σιγά, σιγά τα γουρούνια υποκύπτουν στον ανθρωπομορφισμό, παραβαίνοντας τις εντολές της επανάστασης. Καρπώνονται τα καλύτερα εδέσματα, κοιμούνται σε κρεβάτια, υποχρεώνουν τα υπόλοιπα ζώα σε εξαντλητική εργασία, κάνουν εμπόριο με τους ανθρώπους, εκτελούν όποιο ζώο δεν συμμορφώνεται με τις εντολές. Όλα αυτά για χάρη της επανάστασης, «Δεν θέλετε βέβαια να επιστρέψει ο Τζόουνς!». Τα ζώα της φάρμας και βέβαια δεν θέλουν να επιστρέψει ο Τζόουνς παρότι τον θυμούνται αμυδρά, εδώ θυμούνται αμυδρά γιατί επαναστάτησαν.
«Όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά μερικά είναι πιο ίσα από τα άλλα»
Η φάρμα των ζώων είναι μία βιτριολική κριτική στον Σταλινισμό. Για αυτό και ο Όργουελ είναι προσφιλής στους δεξιούς. Λάθος. Ο Όργουελ αρχικά αυτοπροσδιορίζεται ως «δημοκρατικός σοσιαλιστής». Ναι σε μία πρώτη και επιφανειακή ανάγνωση «Η φάρμα των ζώων» είναι μία κριτική στον Σταλινισμό, αλλά δεν περιορίζεται εκεί. Είναι μία βαθιά κριτική στον καπιταλισμό, ο οποίος εκπροσωπείται πολύ επιτυχημένα από το ανθρώπινο είδος, και σε παντός είδους δικτατορικά καθεστώτα. Ο Όργουελ δεν είναι εναντίον της επανάστασης, εναντίον της αριστεράς, εναντιώνεται σε κάθε εξουσία – ακόμη και σε αυτή που αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερή-, που προσλαμβάνει καπιταλιστικά και δικτατορικά χαρακτηριστικά. Ο Όργουελ δεν πιστεύει ότι με εφαλτήριο την επανάσταση θα εγκαθιδρυθεί το βέλτιστο καθεστώς, θεωρεί όμως την επανάσταση μοχλό, ένδειξη μιας αφυπνισμένης κοινωνίας, η οποία θα επαναστατεί και θα επαναστατεί έναντι πάσης φύσεως αδικιών. Αυτή είναι η αριστερά στην οποία πιστεύω, μία αριστερά που θέλει τον λαό συνειδησιακά αφυπνισμένο, ελεύθερα σκεπτόμενο, διεκδικητικό και ύπατο ελεγκτή της εξουσίας.
Ο Μπινιάρης έχει κατανοήσει τον Όργουελ, μεταδίδει ατόφιο το μήνυμά του, ταυτόχρονα όμως τον έχει ντύσει με το δικό του σκηνοθετικό άγγιγμα. Με μεγάλη επιτυχία κατά τη γνώμη μου.
Η ατμόσφαιρα μεταδίδεται στο θεατή, το χάος του πρώτου μέρους, ο αναβρασμός, η ανυπομονησία, ο ενθουσιασμός, όλη η αυτή η προεπαναστατική αίσθηση είναι ορατή στον φωτισμό, στα κοστούμια, στις ενθουσιώδεις και ανήσυχες βιαστικές ερμηνείες, οι οποίες συσσωματώνονται την ύστατη επαναστατική στιγμή και διακρίνονται και πάλι μετεπαναστατικά. Και μετέπειτα ,όταν η εξουσία των γουρουνιών εξοκείλει, η ζοφερότητα, η ψυχική και σωματική εξάντληση των ζώων, η δυσπιστία, η πεισματική ελπίδα, η απογοήτευση, η λήθη, αποτυπώνονται σε κάθε τετραγωνικό χιλιοστό της σκηνής και των ηθοποιών.
Τα στοιχεία μιούζικαλ δε με εκστασίασαν, είναι μία καθαρή μορφή ισότητας, αρμονίας και συντονισμού, που προϋποθέτει μία επιτυχημένη επανάσταση.
Είδα την παράσταση με τον 13χρονο αδερφό μου. Κάποια στιγμή ήταν στο μεταίχμιο μεταξύ ύπνου και ξύπνιου και ξαφνικά….ωπ! «Να πάει να γαμηθεί!» και ακολουθεί τραγούδι «….και να πάει να γαμηθεί», ξανά και ξανά. Το μάτι του γαρίδα για όλη την υπόλοιπη παράσταση. Ο Μπινιάρης λοιπόν κρατάει και το ενδιαφέρον των παιδιών, που είναι οι πιο δύσκολοι θεατές!
Όργουελ λοιπόν μπολιασμένος με Μπινιάρη. Παράσταση που δεν πρέπει να χάσετε.
“Η φάρμα των ζώων” του Τζορτζ Όργουελ σε σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη στο Εθνικό θέατρο – ΣΚΗΝΗ «ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ» (ΜΙΚΡΟ ΕΘΝΙΚΟ)
Συντελεστές
Θεατρική Διασκευή: Έλενα Τριανταφυλλοπούλου, Άρης Μπινιάρης, Βύρων Θεοδωρόπουλος
Σκηνοθεσία: Άρης Μπινιάρης
Σύμβουλος δραματουργίας: Έλενα Τριανταφυλλοπούλου
Σκηνικά-κοστούμια: Πάρις Μέξης
Μουσική: Φώτης Σιώτας
Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου
Επιμέλεια κίνησης: Εύη Οικονόμου
Βοηθός σκηνοθέτη: Άννα Παπαγεωργίου
Παίζουν (αλφαβητικά): Προµηθέας Αλειφερόπουλος, Μιχάλης Βαλάσογλου, Πάνος Ζυγούρος, Άννη Θεοχάρη, Βάσω Καβαλλιεράτου, Ιωάννα Μαυρέα, Γρηγορία Μεθενίτη, Κώστας Μπερικόπουλος, Άρης Μπινιάρης, Ελένη Μπούκλη, Μάριος Παναγιώτου, Πάνος Παπαδόπουλος, Μαριάµ Ρουχάτζε, Γιώργος Τριανταφυλλίδης
Μουσικός επί σκηνής: Χρήστος Πετεβής
Φωτογράφος παράστασης: Πάτροκλος Σκαφίδας
Επεξεργασία φωτογραφιών: Μαύρα Γίδια, mavragidia.gr